Je brein is een chaotische zoekmachine zonder zoekbalk.

Heb je ooit gemerkt dat je gedachten zomaar van het ene naar het andere springen? Je denkt aan een vakantie, en ineens herinner je je een liedje van vroeger, wat je vervolgens doet denken aan een oude vriend. Dit lijkt misschien willekeurig, maar in werkelijkheid zit er een systeem achter hoe onze gedachten werken. Laten we duiken in de fascinerende wereld van het denken.

Het mooie is dat we grotendeels aan automatische piloot denken. Onderzoek wijst uit dat 96-98% van onze gedachten voortkomen uit ons onbewuste brein. Dit zijn ingesleten patronen en conditioneringen die we vaak onbewust herhalen. Dit mechanisme helpt ons om efficiënt te functioneren in onze buitenwereld. Onze zintuigen spelen hierin een cruciale rol: ze filteren continu informatie uit onze omgeving en koppelen deze aan bestaande herinneringen en ervaringen.

Zo navigeren we instinctief door het leven, zonder dat we ons van elk denkproces bewust hoeven te zijn. Maar wat als we deze patronen bewuster leren herkennen en sturen? Dat opent de deur naar transformatie en groei.

Het spinnenweb van je brein

Onze hersenen werken associatief. Dit betekent dat één gedachte automatisch een andere oproept op basis van verbindingen tussen herinneringen, emoties en kennis.

Hoe werkt associatief denken?

Stel je voor dat je een hond ziet. Je brein werkt als een slim netwerk waarin al je zintuigen samenwerken om razendsnel verbindingen te leggen. Je ogen zien de hond, je oren vangen een blaf op en misschien ruik je zelfs een herkenbare geur. Al deze prikkels activeren verschillende delen van je hersenen: de visuele cortex verwerkt het beeld, de auditieve cortex decodeert het geluid en de amygdala koppelt het aan een emotie.

Daarna neemt de hippocampus het over, het geheugencentrum van je brein. Hier wordt de informatie vergeleken met eerdere ervaringen en ontstaan er associaties. Misschien denk je aan je eigen hond van vroeger, wat je weer herinnert aan een vakantie waar je veel honden zag. Of de geur in de lucht doet je ineens denken aan het eten dat je daar at, en nu heb je trek in pizza. Dit proces gebeurt razendsnel en grotendeels onbewust, waardoor gedachten soms lijken te springen. Maar eigenlijk volgt je brein een slimme, logische route van herinneringen en zintuiglijke prikkels die samen je gedachtestroom vormen.

• Je denkt aan je eigen hond van vroeger
• Dit herinnert je aan een vakantie waar je veel honden zag
• Je denkt ineens aan het lekkere eten dat je daar at
• Nu heb je zin in pizza

Dit proces gaat onbewust en razendsnel, waardoor het lijkt alsof je gedachten zomaar ‘springen’. Maar in feite maakt je brein logische verbindingen die soms alleen niet direct zichtbaar zijn.

De Dromenvanger.

Als je even niets doet, schakelen je hersenen over naar een standby-modus die het Default Mode Network (DMN) wordt genoemd. Dit is ook de standaardmodus van je brein. 

Dit is de modus waarin je:

• Dagdroomt
• Nieuwe inzichten krijgt
• Oude herinneringen ophaalt

Wanneer gebeurt dit?

• Onder de douche
• Tijdens het wandelen
• Voor het slapen
• Als je je verveelt

Dit verklaart waarom je soms je beste ideeën krijgt op onverwachte momenten – je brein is aan het ordenen en combineren zonder dat je het bewust stuurt. Wat er gebeurt is dat je je verbeeldingskracht gaat gebruiken. Deze zetten we heel vaak uit als we met onze patronen werken, dan zitten we op de automatische piloot.

Je buitenwereld.

Soms lijkt het alsof je gedachten random zijn, maar vaak worden ze getriggerd door externe prikkels zoals geluiden, beelden of geuren.

Voorbeelden van triggers:

• Je hoort een oud liedje → je denkt aan een jeugdherinnering
• Je ruikt een bepaalde geur → je herinnert je ineens een plek van jaren geleden
• Iemand noemt een film → je denkt meteen aan een acteur die je lang niet hebt gezien

Sociale media zoals TikTok en Instagram gebruiken dit principe door steeds nieuwe prikkels te geven, waardoor je blijft scrollen zonder dat je het doorhebt.

Emoties

Je emotionele toestand bepaalt welke gedachten de overhand krijgen.

• Als je blij bent → denk je vooral aan positieve herinneringen en toekomstplannen
• Als je verdrietig bent → blijf je hangen in negatieve gedachten en herinneringen
• Als je boos bent → denk je steeds aan wat er misging of oneerlijk was

Je hersenen zijn geprogrammeerd om emoties te koppelen aan herinneringen, waardoor je in een positieve of negatieve gedachtestroom kunt blijven hangen.

Wat komt eerst: gedachten of gevoelens?

Dit is een interessante vraag waar wetenschappers en psychologen al lang over discussiëren. In veel gevallen worden emoties onbewust geactiveerd door zintuiglijke prikkels, zoals een geur of een geluid dat herinneringen oproept. Dit kan een directe emotionele reactie veroorzaken voordat je er bewust over nadenkt. Dit suggereert dat gevoelens vaak eerder komen dan gedachten, omdat ons limbisch systeem, dat emoties regelt, sneller reageert dan de neocortex, die verantwoordelijk is voor bewuste gedachten.

Aan de andere kant kunnen gedachten ook gevoelens beïnvloeden. Als je bijvoorbeeld een positieve herinnering ophaalt, kan dat een blij gevoel geven. Negatieve gedachten kunnen stress of angst veroorzaken, zelfs als er geen directe emotionele trigger is.

Kortom, gedachten en gevoelens zijn sterk met elkaar verweven en kunnen elkaar wederzijds beïnvloeden. Soms komt de emotie eerst en roept die gedachten op, en soms is het andersom. Bewustwording van deze dynamiek kan helpen om je emotionele reacties beter te begrijpen en te sturen.

Focus vs. afleiding

Onze hersenen kunnen niet oneindig lang gefocust blijven.Het mooie is dat ook dit een gave is die wij hebben gekregen en deze spier kunnen trainen,  gemiddeld houden we een focus vast zonder training tot:

• 5 tot 10 minuten volle focus vast (zonder training)
• Daarna zoekt het brein automatisch afleiding

Waarom springt je aandacht soms?

• Je brein zoekt variatie om vermoeidheid te voorkomen
• Afleidingen (telefoon, notificaties) trekken je aandacht weg
• Je bent niet echt geïnteresseerd in de taak die je doet

Daarom helpt meditatie om je aandacht langer vast te houden – het traint je brein om gedachten bewust te sturen.

Sturen van je gedachten - 3 praktische tips

Ja. Hoewel gedachten automatisch komen, kun je ze bewust sturen en benutten om jezelf verder te ontwikkelen. Dit is precies waar het Entering Transformation-programma van 110 Life & Business om draait en werkt volgens de Szinn Alignment Method™. Hier zijn drie praktische tips om grip te krijgen op je gedachten en je focus te versterken. Dit is precies waar het Entering Transformation-programma van 110 Life & Business om draait. Door je bewust te worden van je gedachtenpatronen en te leren hoe je focus en mentale energie kunt sturen, krijg je grip op je persoonlijke groei en zakelijke prestaties. 

1. Creëer mentale ruimte 

Gun jezelf momenten van rust, zoals meditatie of een wandeling zonder telefoon. Dit helpt je hersenen om gedachten te ordenen in plaats van constant nieuwe prikkels te verwerken.

2. Bewust richting geven aan je gedachten

Schrijf je gedachten op en herken patronen. Waar dwalen je gedachten vaak naartoe? Door bewuster te worden van je denkproces, kun je negatieve spiraal gedachten doorbreken en jezelf trainen om constructiever te denken.

3. Richt je focus met kleine routines

Gebruik methodes zoals de Pomodoro-techniek (25 minuten focus, 5 minuten pauze) om je hersenen te trainen langer bij één taak te blijven. Kleine gewoontes, zoals een ochtendritueel zonder schermen, helpen je om de dag met gerichte aandacht te beginnen.

Je gedachten vormen de basis van je realiteit – en met de juiste technieken en begeleiding kun je ze transformeren in een krachtige motor voor succes.

Conclusie: gedachten lijken random, maar volgen een patroon

• Gedachten werken associatief – één gedachte roept de volgende op
• Dagdromen gebeurt in je default mode network – je brein blijft actief, ook zonder prikkels
• Je omgeving beïnvloedt je gedachten – geuren, geluiden en beelden roepen herinneringen op
• Emoties sturen je gedachten – je stemming bepaalt waar je hersenen op focussen - Óf is dit precies andersom ;-)
• Concentratie beïnvloedt of je gedachten springen – te veel prikkels = afgeleid denken
• Je kunt je gedachten trainen – mindfulness, schrijven en focusoefeningen helpen

Dus: als je gedachten te snel gaan of chaotisch voelen, kun je bewust kiezen om ze te vertragen

Wat denk jij? Merk je zelf dat je gedachten soms te snel gaan of ineens ergens anders belanden?

Elly Elizabeth